مفصل ساکروایلیاک چیست
مفصل خاجی-خاصره ای (SIJ)
مفصل ساکروایلیاک (Sacroiliac joint)
صفحه مفصل ساکروایلیاک که در سایت ویکی پدیا (Wikipedia) ایجاد کردم:
مفصل خاجی خاصرهای یا مفصل ساکروایلیاک (به
انگلیسی: Sacroiliac joint) مفصلی است که از اتصال سطح مفصلی استخوان خاجی
(ساکروم) که در سطح طرفی آن واقع شده با سطح مفصلی ایلیوم از استخوان هیپ
(بی نام) به وجود میآید. هر استخوان خاجی دارای دو سطح مفصلی جهت اتصال با
استخوانهای هیپ، دو زائده مفصلی فوقانی برای ارتباط با مهره پنجم کمری و
یک رویه مفصلی [۱] بیضی شکل جهت ایجاد مفصل با دنبالچه دارد. بنابراین، دو
مفصل خاجی خاصرهای به واسطه یک استخوان خاجی با استخوانهای هیپ چپ و راست
ایجاد میگردد. سیمفیزیس پوبیس و دو مفصل خاجی خاصرهای، مفاصل لگن را به
وجود میآورند. حرکات مفاصل لگن کم بوده، ولی در زمان حاملگی و به هنگام
زایمان، تحرک آنها به دلیل شلی رباطها که ناشی از تغییرات هورمونی است،
افزایش مییابد.
مفاصل خاجی خاصرهای در انتقال وزن بدن به کمربند لگنی (هیپ چپ و راست) نقش دارند، به طوریکه نیروی وزن درنهایت ازطریق کمربند لگنی به اندامهای تحتانی منتقل میشود.
تصویر زیر:

■۱ نوع مفصل خاجی خاصرهای
■۲ ارتباط مفصل خاجی خاصرهای با مفاصل دیگر
■۳ رباطهای مفصل خاجی خاصرهای
■۴ مشکلات مفصل خاجی خاصرهای
■۴.۱ درمان
■۵ پانویس
■۶ جستارهای وابسته
■۷ منابع
مفصل خاجی خاصرهای شامل دو نوع مفصل است: [۲]
■مفصل سینوویال
■مفصل لیفی
سطوح مفصلی استخوانهای خاجی و ایلیوم از دو قسمت جلویی و پشتی (قدامی و خلفی) تشکیل میگردد. به سطوح جلویی که شبیه لاله گوش است، سطح گوشی [۳] میگویند. سطوح گوشی در تشکیل مفصل سینوویال شرکت میکنند. سطوح پشتی زبر بوده و چون ازطریق بافت لیفی (فیبروز) در تشکیل مفصل خاجی خاصرهای مشارکت میکنند، مفصل لیفی ایجاد میگردد.
ارتباط مفصل خاجی خاصرهای با مفاصل دیگر
عملکرد مفاصل لگن (دو مفصل خاجی خاصرهای و سیمفیزیس پوبیس) به یکدیگر وابستهاست، به طوری که اختلال در عمل هر یک از این مفاصل، میتواند باعث بروز مشکل در دیگری گردد. ازطرفی، در فعالیتهای روزمره مفاصل لگن در یک ارتباط نزدیک با مفاصل بین مهرهای پشتی کمری (بیشتر درارتباط با مهرههای چهارم و پنجم با یکدیگر و مهره پنجم با استخوان خاجی) و مفاصل هیپ (Hip joints) هستند و بدین ترتیب مجموعه کمری-لگنی-رانی [۴] را به عنوان یک واحد مکانیکال ایجاد میکنند.
رباطهای مفصل خاجی خاصرهای
به طورکلی، رباطهایی که بیشتر با خاجی (ساکروم) و مفصل خاجی خاصرهای (ساکروایلیاک) ارتباط دارند، عبارتنداز: [۵]
رباطهای خارجی (Extrinsic) اصلی که شامل:
■رباط خاصرهای کمری (ایلیولومبار)
■رباط خاجی خاری (ساکرواسپینوس)
■رباط ساکروتوبروس
رباطهای داخلی (Intrinsic) اصلی که شامل:
■رباط خاجی خاصرهای جلویی (ساکروایلیاک قدامی)
■رباط خاجی خاصرهای پشتی (ساکروایلیاک خلفی)
■■رباط خاجی خاصرهای پشتی کوتاه (ساکروایلیاک خلفی کوتاه)
■■رباط خاجی خاصرهای پشتی بلند (ساکروایلیاک خلفی بلند)
تصاویر ذیل:
مشکلات مفصل خاجی خاصرهای
اگرچه مفصل خاجی خاصرهای به علت دارا بودن رباطهای مختلف تحرک کمی دارد، ولی آسیب مفصل و عناصر اطراف آن، یک عامل کمردردمحسوب میشود. اختلال در عملکرد مفصل خاجی خاصرهای ممکن است درارتباط با موارد ذیل باشد:
■اختلالات
مکانیکی مفصل خاجی خاصرهای و مفاصل مرتبط با آن. اختلالات مکانیکی مفصل
ساکروایلیاک ناشی از وضعیتهای نادرست استخوانهای خاجی (ساکروم) و خاصره
(ایلیوم) است که میتواند درارتباط با حرکات و چرخشهای غیرطبیعی آنها در
جهتهای مختلف باشد
■بیماری روماتیسمی همانند اسپوندیلیت آنکیلوزان.
شایع ترین بیماری که با گرفتاری مفاصل بین مهرهای پشتی مشخص میشود،
اسپوندیلیت آنکیلوزان است. [۶] در این بیماری، معمولا مفصل ساکروایلیاک
سریع تر از مفاصل دیگر درگیر میشود. در بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان، خشکی مفصلی ناشی از جمود مفصل (آنکیلوز) و کلسیفیکاسیون رباطها است.
■حاملگی
و زایمان. به دلیل تغییرات هورمونی در هنگام بارداری و زایمان که منجربه
شلی رباطها (لیگامانها) میگردد، افزایش تحرک مفاصل لگنی را به همراه
دارد.
■عدم توازون گروههای عضلانی
■ضربات مستقیم
■اختلاف طول اندامهای تحتانی
■افزایش سن (فرآیند پیری). با افزایش سن، تحرک مفصل ساکروایلیاک به علت خشکی مفصلی کاهش مییابد.
■آرتروز خاجی خاصرهای
■گاهی به علت عفونت
■گاهی وجود تومور در نواحی مربوطه
درمان اختلالات مفصل ساکروایلیاک
درمان مشکلات مفصل خاجی خاصرهای ممکن است درارتباط با موارد زیر باشد:
■درمان بیماری اولیه در موارد خاص ازطریق درمان پزشکی
■درمان فیزیوتراپی به خصوص در موارد اختلالات مکانیکی که عبارتنداز:
■■درمان درد و اسپاسم عضلانی
■■اصلاح وضعیت استخوانهای خاجی و هیپ
■■توازون نیروی ماهیچههای مختلف
■■اصلاح کلی وضعیت (پوسچر) فرد
پانویس
1.↑ Facet
2.↑ الهی، بهرام. ص 218
3.↑ Auricular surface
4.↑ Lumbar-Pelvic-Hip Complex
5.↑ Darlene Hertling and Randolph M.Kessler. Page 520
6.↑ هاشمی کهن زاد،شهریار. ص 182
جستارهای وابسته
■مفصل
■لگن خاصره
■سیمفیزیس پوبیس
■کمردرد
منابع
■روستائی، محمد محسن. فیزیوتراپی و ورزش درمانی در زنان و زایمان. انتشارات سنا. چاپ اول. شابک 2-16-6126-964
■ناصری، نسرین. فیزیوتراپی در ضایعات ارتوپدیک. چاپ اول، صبح سعادت،شابک 4-7-93408-964
■الهی، بهرام. آناتومی اندام فوقانی، تحتانی و مفاصل. چاپ پنجم. انتشارات جیحون.
■هاشمی کهن زاد، شهریار. ترجمه تفسیر پاتوفیزیولوژیک درد "سیریل مک براید" و "رابرت بلک لا". چاپ دوم. نشر دانش امروز.
■Williams & Warwick. Gray's Anatomy. Thirty-seventh edition. Churchill Livingstone. ISBN 0-443-04177-6
■Darlene Hertling and Randolph M.Kessler. Management of Common Musculoskeletal Disorders. Third Edition. ISBN 0-397-55150-9