نواهای موسیقی همگی دارای قدرت ایجاد گرمی ,سردی و خشکی در بدن و روان انسان هستند.
شناخت مزاج سازها و دستگاه ها برای به کارگیری آنها و یا ترک شنیدن آنها برای افراد ضروری است .
هر نوایی که موجب شور, نشاط و حرکت شده و ضربان نبض را افزایش دهد ,نوای گرم تعریف می شود .
برخی از صدا ها دارای گرمی خاصی هستند و عطری روح بخش دارند.
کلماتی که با این صداها ادا میشوند بر دل می نشینند و عمق وجود را گرم میکنند.
لحن صدا نیز از گرمی و سردی برخوردار است.
کلام محکم, هدفدار و رک گرم است
کلام تردید انگیز و شک آفرین سرد است.
تمامی صداهای آرام و مداوم صدای زمزمه برگ درختان بید هنگام وزش باد, صدای شرشر آب و صدای آواز خروس هنگام سحر, طبیعت گرم دارند و انرژی بخش هستند.
صداهای ترسناک مانند صدای رعد و برق, صدای سیل, طبیعت سردی دارند,, به همین دلیل پس از شنیدن چنین صداهایی باید خوراکی هایی با طبع گرم خورد و نوشیدنی های گرم نوشید.
همچنین باید با هر حادثه ی ترسناک طبیعت, نماز آیات خواند که با خواندن این نماز جسم و روح با گرمای عبادت آرام می شود.
عطرها نیز هر کدام مزاج مخصوصی دارند که ساخت و استفاده از آنها به حفظ سلامتی بدن کمک میکند؛
مثلا یک فرد گرم مزاج با بوییدن عطر گرم،دچار سردرد میشود ولی همین بوی گرم موجب آرامش فرد سرد مزاج میشود.
برعکس این حالت,یعنی فرد سرد مزاج ,بوی ترشی و یا هر بوی سرد دیگری را بو کند, موجب ایجاد سردرد و بی حوصلگی در او میشود.
عطر گل محمدی , گل مریم و گل یاس عطرهای گرم و لطیف هستند, عطرهایی مانند بوی مشک خیلی گرم است.
تماشای هر صحنه ای, تاثیر مثبت یا منفی در افراد دارد.
برای نمونه:تماشای چهره ی پدر و مادر و انسان های مومن گرما بخش است,دیدن انسان های ناشکر , ظالم , کینه توز و بدجنس سردی زا و نا امید کننده است. تماشای صفحات پر از حروف آسمانی , مثل قرآن و دعا گرم است و موجب افزایش نور چشم میشود.
لباس هایی که می پوشیم نیز دارای مزاجی از نوع سردی و گرمی هستند و می توانند موجب ایجاد سردی و گرمی در بدن شوند.
برای نمونه لباس پشمی گرم است,
ابریشم خیلی گرم است,
کتان و لباس هایی از جنس پلاستیک (آکرولیک) سرد هستند ,
برای ایجاد سازگاری بدن با مسکن,باید خانه را از مواد و مصالحی ساخت که طبیعت آن معتدل کننده ی مزاج منطقه جغرافیایی باشد,
مثلا برای ساخت مسکن در مناطق جغرافیایی سرد و مرطوب مانند مناطق شمال ایران باید از چوب استفاده شود و در صورتی که برای ساختن بنا از سیمان و گچ استفاده شود چون مزاج سیمان و گچ خیلی سرد است ,فرد ساکن در آن ساختمان به علت افزایش سردی در بدنش ممکن است دچار بیماری های سرد مانند: رماتیسم, درد اندام و خستگی شود .
هر یک از فصول چهارگانه ی سال ویژگیهایی دارند که بر حالات بدن آدمی تاثیر میگذارند.
مزاج فصل بهار:::
مزاج فصل بهار گرم و مرطوب یا به عبارتی معتدل است ؛ بهار خون را به حالت اعتدال میکشاند, رنگ چهره را سرخ میکند و گرمای موجود در آن مثل تابستان آنقدر شدید نیست که خون را بسوزاند و رنگ چهره را به زردی بکشاند.مزاج فصل بهار با مزاج کودکان و نوجوانان سازگار است .
خونریزی از بینی , تشدید بیماریهای روانی در افراد سوداوی مزاج ,پیدایش جوش و دمل, پیدایش خلط خونی در دهان و حساسیت, از جمله بیماری های شایع در این فصل می باشد که به علت افزایش خلط سودا در خون میباشد.
برای معالجه بیماری های بهاری, انجام فصد خون ,حجامت, خوردن انواع مواد ملین (نرم کننده), مدر(ادرار آور )و استفراغ آور و پرهیز از پرخوری و نوشیدن مایعات زیاد در این فصل برای رقیق کردن افراد زیاد شده در خون مفید است.
مزاج فصل تابستان:::
مزاج فصل تابستان گرم و خشک است.در این فصل خلط صفرا در بدن افزایش یافته و خلط بلغم کاهش می یابد. به همین دلیل در این فصل, افراد صفراوی مزاج( ۲۰ تا ۴۰ ساله) آسیب می بینند ولی پیران( افراد بالای شصت سال) نیرو می گیرند وحالشان بهتر می شود.
همچنین به علت گرمی و خشکی هوا ,افرادی که از نظر جسمی ضعیف می باشند در شرایط خطرناکی قرار می گیرند.
بیماری هایی که در این فصل بروز می کند عبارتند از:تب, لاغر شدن جسم, درد گوش, عفونت چشم و سایر بیماریهای چشمی و جوش های صفراوی مثل آکنه.
میل کردن نوشیدنی های خنک یا ترش مزه و سبزی ها و میوه های تازه مانند :هندوانه ,خیار, کاسنی, شربت آبلیمو, شربت زرشک و ..... در فصل تابستان مفید هستند.
مزاج فصل پاییز:::
فصل پاییز و سرد و خشک است .پاییز فصل کاهش خون می باشد, این فصل به علت خشک بودن هوا ,برای افراد پیر مناسب نمی باشد.
در فصل پاییز ,طحال بزرگتر شده و موجب کم خونی می شود, نیروی هاضمه و نیروی دفعی بدن ضعیف می شوند .
بیماری های فصل پاییز که به علت افزایش خلط سودا بروز می کند عبارتند از: خارش پوستی, اگزما, خشکی و پوسته پوسته شدن پوست ,کچلی, انواع سرطان (زیرا سرطان ها اکثرا به علت افزایش خلط سودا در بدن می باشند), بزرگی طحال , تب , تکرر ادرار , درد مفاصل , درد سیاتیک , درد پشت و درد ران ها ,یبوست , بیماریهای ریوی,پیدایش یا بروز بیماریهای عفونی خطرناک مثل سل .
خوردن میوه های پاییزی و مرکبات در فصل پاییز بسیار مفید است زیرا باعث رقیق شدن خون و تولید خون تازه و سالم در بدن می شود (باید از میوه های پاییزی ترش, قبل از غذا و از میوه های پاییزی شیرین بعد از غذا استفاده نمود ).
مزاج فصل زمستان:::
فصل زمستان دارای طبع سرد و مرطوب است. در این فصل از میزان خشکی هوا کم شده و رو به رطوبت میرود.
انجام حجامت در این فصل توصیه نمیشود, خصوصا در مورد افراد بلغمی سرد مزاج هستند.
زمستان بیشتر از هر فصل دیگری خلط سودا را از بین می برد زیرا در آن هوا سرد بوده و روز کوتاه و شب دراز است و بالعکس خلط بلغم را بالا میبرد .
بیماریهای فصل زمستان عبارتند از: بیماری های عفونی, سرماخوردگی ,گرفتگی صدا, گلو درد ,پهلو درد ,سنگ کلیه و مثانه, پشت درد, بیماری های عصبی و سردردهای مزمن (مثل سینوزیت و میگرن )
در این فصل, مصرف غذاهای پخته شده و گوشت کباب شده مثل گوشت شتر که دارای طبع گرم می باشد برای تعادل مزاج افراد بلغمی, بسیار مفید می باشد.
حتی بادها هم مزاجی را بر مناطق غالب میکنند؛
باد جنوب و اطراف آن گرم و مرطوب است , باد شمال و اطراف آن سرد و خشک است.
*مثلا بادهایی که از شمال و غرب کشور می‌وزند بادهای خنکی هستند.
اگر شهر یا خانه‌ای در معرض این بادها باشد، مزاج آن به سمت سردی میرود.
مزاج هر منطقه به محیط جغرافیایی آن منطقه نیز بستگی دارد.
برای مثال::
*مزاج مردم مناطق کوهستانی مثل دماوند ,, سرد و خشک
*ساکنان مناطق بیابانی مانند استان یزد,, گرم و خشک
*ساکنان مناطق کنار دریا که در جنوب آنها کوه قرار دارد مثل حاشیه ی شمال ایران و اطراف دریای مازندران,, سرد و مرطوب است و مردم این مناطق به علت رطوبت بالا معمولا آرام و صبورند, همچنین بیماریهای مفصلی در این مناطق به خصوص در خانمها بیشتر دیده میشود؛ به همین دلیل در رژیم غذایی این مناطق سیر , پیاز و سیاهدانه بیشتر استفاده می شود.
